Czasowstrzymywacz

Ten świat ma tak wiele dla nas,

jeśli tyl­ko ma­my oczy, które to widzą,

ser­ce, które to kocha

i dłonie, które to dla nas zbierają.

 

                                                    Lucy Maud Montgomery

Zaklinając zimę:

 

 

Vincent van Gogh, Kwitnące drzewo brzoskwiniowe, 1888

Tajemnicza kobieta Renoir'a

Renoir kojarzył mi się zawsze z lekkością, delikatnymi, pogodnymi kolorami. A tu taka niespodzianka:

 

Auguste Renoir (1841-1877), Kobieta w woalce; Musee d'Orsay, Paryż

Dziewczyna nie pozuje do obrazu, jest we właściwym impresjonistom sposób zatrzymana w przelotnym ruchu. (...) Jej nieuchwytny profil gubi się w cieniu. Ramiona otula kraciasty szal, a z kapelusza spływa na twarz czarny woal. Jasny policzek, ucho, kolczyk, pasma upiętych włosów - wszystko niczym pajęczyną zasnute jest delikatną, cętkowaną haftem koronką. Raczej właśnie woalka niż umykająca naszemu spojrzeniu kobieta jest bohaterką obrazu. To najbardziej przewrotna z kobiecych ozdób. Zasłania, ale zarazem intryguje.

                                             (M.Poprzęcka: Galeria. Sztuka patrzenia)

Dosso Dossi: "Jowisz, Merkury i Cnota"

 

Dosso Dossi (ok. 1480 - 1542); Jowisz, Merkury i Cnota; Zamek Królewski na Wawelu

Dziewczyna, w swym barwnym przebraniu wykonująca namiętny gest, miałaby uosabiać Retorykę, sztukę wymowy i przekonania. Pracujący nad obrazem Jowisz - Malarstwo. Obraz stawałby się zatem argumentem w toczonym wówczas sporze o wzajemne relacje "sztuk siostrzanych" - sztuki słowa i sztuki obrazu. (...) Spór rozsądza tu Merkury: uciszając retorykę, przyznając wyższość Malarstwu, zdolnemu bez słów tworzyć podobne motylim skrzydłom cuda, których słowami wyrazić nie sposób.

                                                                                   (M.Poprzęcka: Galeria. Sztuka patrzenia)

 

O malarstwie

Podobnie jak linie na nuty muzyczne pomieścić mogą dowolne akordy, tak samo natura zawiera w kolorze i formie pierwiastki wszelkiego malarstwa.

 

Ale artysta jest po to, by dając wyraz pięknu, umiał wydobyć, wybrać i skoordynować te pierwiastki, podobnie jak muzyk, który zespala tony i tworzy akordy tak długo, aż zbudzi z chaosu wzniosłą harmonię.

           James Whistler; M. Poprzęcka: "Galeria. Sztuka patrzenia"

Spacer po galerii z Marią Poprzęcką

 Czy doświadczyliście kiedyś "klęski urodzaju"? Mnie spotkało coś takiego kilka lat temu podczas zwiedzania Muzeów Watykańskich. Kiedy tuż za przewodniczką wycieczki przeciskałam się przez kolejne duszne sale zapełnione po brzegi obrazami oraz tłumami turystów, narastało we mnie uczucie rozdrażnienia i znużenia... Obcowanie z malarstwem wymaga czasu, "świeżej głowy" i wiedzy, dopiero wtedy pojawia się szansa, że obrazy do nas przemówią całym bogactwem znaczeń...

 

Książka Marii Poprzęckiej, historyk sztuki, dobrze nas do takich sytuacji przygotowuje i uczy, zgodnie z tytułem, umiejętności odczytywania i rozumienia sztuki. Jest to lekcja o tyle cenna, że pozbawiona choćby cienia dydaktyzmu. Autorka prezentuje zestaw subiektywnie wyselekcjonowanych obrazów i rzeźb (od renesansu do czasów współczesnych) i dołącza do każdego z nich mini esej, czy szkic literacki. W swoich tekstach subtelnie wprowadza nas w klimat kolejnych dzieł, pokazuje różnorodne możliwości odczytywania ich znaczeń, podaje informacje pomocne w zrozumieniu kontekstu ich powstania, przytacza wypowiedzi malarzy... Każda strona książki jest jak zaproszenie do nowego, odrębnego świata. A światów tyle, ilu artystów... w niektórych można też spotkać siebie. 

 

Przypuszczam, że każdy początkujący amator sztuki będzie lekturą usatysfakcjonowany.

 

A jednak zmalowałam coś:

 

Okołowiosennie...  (akryl na płótnie, 60x80)

 

Jezus Maria Peszek w małym mieście

 



Pojechałam, zobaczyłam, wróciłam.

 

Prowokacja nie należy do mojej ulubionej formy przekazu, ale kiedy weźmie się ją w nawias, to i tak pozostanie kawał dobrej muzyki. I właśnie dla niej warto wybrać się na koncert Marii Peszek. 

I dla zobaczenia radości A. otrzymującego autograf na swojej ostatnio ulubionej płycie;)

O inspiracji

Z czasem pojęłam, że inspiracja nie razi niczym piorun, nie jest też nieuchwytnym bytem, który trzeba gonić bez wytchnienia, lecz raczej wsącza się w nas powoli, bezgłośnie i bez ustanku... jeśli tylko jej pozwolić. Codziennie dać jej malutką szansę, by zaczęła płynąć, zachęcić ją odrobiną bezruchu i samotności.

                                                             Brenda Ueland (1891-1985) 

Tworzę sobie - "Szkoła rysowania i malowania. Prosta droga do sukcesu"

Przygotowywałam się do tego malowania jak do wielkiej wyprawy, a od pierwszych nieśmiałych spacerów po sklepie plastycznym do rozpoczęcia pierwszego obrazu niemało czasu upłynęło... Nigdy nie uczyłam się sztuk plastycznych, ale nie potrafię przejść obojętnie wobec papierów, ołówków, podobrazi, pędzli, pasteli i innych pełnych uroku akcesoriów... Od kilku lat wypożyczam i oglądam różne książki o nauce rysunku, przymierzam się do nich i w końcu znalazłam tę, która poderwała mnie do lotu - "Szkoła rysowania i malowania" pod redakcją Simon Tuite.

 

Urzekła mnie formą. Twarda okładka z obwolutą, ładny papier, wygodny format. Jest piękna. Czytelnik jest stopniowo wprowadzany w dziedziny takie jak: rysunek, malarstwo akwarelowe, akrylowe oraz olejne. Poza podstawowymi informacjami na temat poszczególnych technik oraz szczegółowych wskazówek do wykonania samodzielnych projektów znajdziemy tu również galerię reprodukcji różnorodnych szkiców i obrazów sławnych artystów. Książka cieszy oczy i inspiruje. Jeśli, podobnie do mnie, jesteście malarzami - żółtodziobami, to warto zwrócić na nią uwagę.

 

Do zdjęcia okładki dorzucam efekt mojej dzisiejszej pracy z książką. Oczywiście, obraz nie jest jeszcze ukończony. Dodam, że zaszalałam, bo płótno ma rozmiar: 80 x 60 centymetrów.

 

"Tajemnica kobiety"

Podążając orientalnym tropem, z Turcji przywiozłam zainteresowanie trzynastowiecznym sufickim poetą - mistykiem, Dżalaluddinem Rumim.

O kobietach pisał tak:

TAJEMNICA KOBIETY

 

O ile w sprawach zewnętrznych decydujesz za żonę,

To w środku kobieta, której pragniesz ma władzę nad tobą.

 

Tak to już jest z ludźmi.

Są stworzenia, które w ogóle nie znają miłości,

ale to wcale nie czyni ich lepszymi.

 

Mahomet rzekł, że kobieta rządzi mężczyzną, który poznał ducha.

Ale duchowi ignoranci dominują nad kobietami,

bo tuż pod skórą mają okrucieństwo dzikiego zwierzęcia.

Łagodność i troska są wykładnią ludzkiego życia.

Gniew i żądza są wykładnią życia zwierzęcego.

 

Kobieta jest światłem płynącym od Świętego Świętych.

Nie jest "moją kobietą", która "należy do mnie".

Wszelka kreatywność jest w niej.

Wszelka kreatywność.

Możliwe, że wcale nie została stworzona jak wszystko inne

i że wcale nie jest częścią stworzenia!

 

Do wiersza dołączam świeżutki, pachnący bukiet, który dziś do mnie przywędrował z okazji Ósmego Marca:

W melancholijnym świecie Sammar - Leila Aboulela: "Tłumaczka"

"Tłumaczka" zajmuje w mojej bibliotece miejsce szczególne, ponieważ kupiłam ją kilka lat temu na lotnisku, tuż przed wylotem do Turcji. Dodam, że był to mój pierwszy lot, więc i zakupowi towarzyszyły niemałe emocje. Czułam się jak podekscytowane dziecko zapuszczające się w nowe rewiry. Lot był piękny. Zakochałam się w widoku chmur i uwieczniłam go na paru fotkach. Kiedy zbliżaliśmy się do Ziemi, zapadał już zmierzch i można było zobaczyć morze, a później światła wesołego miasteczka...

 

Lekturę podjęłam dopiero po powrocie, przerwałam, a książeczka trafiła na półkę. Przypomniałam sobie o niej ostatnio, wczesnomarcowym, nieco melancholijnym popołudniem. O wrażeniach za chwilę, najpierw chciałabym pokazać Wam kompilację okładki książki ze zdjęciem, które zrobiłam w samolocie. Byłam zaskoczona efektem, bo dobrze wprowadza w nastrój powieści:

 

 

Okładka zapowiada, że mamy do czynienia z liryczną podróżą przez Świat wygnania, straty i miłości... poezją w ruchu i, według mnie, jest to opis trafny. Powieść ta jest też przedstawiana jako historia miłości, która musi zmierzyć się z przeszkodami w postaci różnic kulturowych i religijnych. W moich oczach, wątek relacji między mężczyzną i kobietą jest poprowadzony tu trochę powierzchownie, główny akcent pada na bohaterkę i jej świat przeżyć. Studium kobiety.

 

Ma na imię Sammar, co oznacza rozmowy z przyjaciółmi późną nocą. Coś, czemu lubili się oddawać nomadzi, nieśpiesznym pogawędkom w świetle księżyca, gdy nie było już tak gorąco, a codzienne obowiązki zostały wypełnione. Sammar jest muzułmanką, mieszka w Szkocji i pracuje na uniwerystecie jako tłumaczka. Rzetelnie wypełnia zawodowe obowiązki, a zdecydowaną większość wolnego czasu spędza w wynajmowanym pokoju. Ciałem jest obecna w świecie, ale jej dusza błąka się gdzieś między snami i wspomnieniami... Tariqa, który kilka lat temu zginął w wypadku, Amira pozostawionego pod opieką ciotki, sudańskiego słońca, głosu muezina wzywającego do modlitwy...  Codzienne otoczenie wydaje się być obce, doświadczane jakby zza szyby: Za ogrodami zimowymi Sammar zobaczyła świat wyblakły od nieuniknionego deszczu, metaliczny błękit, przyćmioną zieleń. Trawniki bez ludzi pokryte suchymi liśćmi. Sammar obecna-nieobecna. Żyjąca na skraju dwóch światów: europejskiego i afrykańskiego. Nieprzynależąca do nikogo. Obca. 

 

I tak mogłaby trwać w tym półżyciu w nieskończoność, gdyby w jej świecie nie pojawił się Rea, profesor-arabista. W zasadzie był tam od dawna, ponieważ na co dzień współpracowali zawodowo, ale zza szyby melancholii wydawał się niewidoczny. Musi upłynąć jeszcze trochę czasu, zanim Sammar otworzy się na miłość i znów zapragnie żyć: Od samego początku sposób, w jaki do niej mówił, do jej wnętrza, nie obok niej, nad jej głową, wokół ramion. Tak mówili do niej inni, słowa odbijały się od jej skóry i uszu, spływały po niej, a ona idealnie nieruchoma, nietknięta, zawsze sama. Gdyby mógł tak do niej mówić przez cały czas, codziennie. Gdyby całe życie mogło być takie.

 

O tym, jak dalej potoczą się losy Sammar, nie powiem, bo zabrałabym Wam przyjemność lektury. A książkę przeczytać warto, choćby dla poobcowania z kobiecą postacią, jaką na kartach powieści możemy spotkać nie tak często - skromną, wrażliwą i pełną pokory. I dla poetyckiego języka. Zanurzenie się w świat smutku i nostalgii może wymagać od Czytelnika trochę wysiłku, ale tak czy inaczej, jest to opowieść o odrodzeniu. W sam raz na przedwiośnie.

 

I na koniec, jak zwykle, coś do kolekcji cytatów. Tym razem o niełatwym powrocie do domu:

Nahla wyszła z brodzika, ochlapując sobie sandały. Ładne kostki, pomalowane paznokcie, przygotowania panny młodej. Sammar też kiedyś taka była, lata temu, lata przed Szkocją, przed śmiercią Tariqa.

Tutaj, w tym domu, w tym języku i w tym miejscu, gdzie są wszystkie wspomnienia. Wszystko, co zostało jej zabrane. Zdjęcie Tariqa, kiedy pierwszy raz weszła do domu. Uśmiechnięty, rozparty na krześle, taki swobodny. Taki młody i pewny siebie w porównaniu z nią. Już jej nie znał. Młody mężczyzna na zdjęciu nie znał Sammar, która mieszkała sama w Aberdeen. Rozpłakała się na widok tego zdjęcia (...). Kiedy płakała, jej ciotka i Hanan też zaczęły płakać. Hanan karmiąca dziecko, szlochająca w chusteczkę, Mahasen nieruchoma, z poważną twarzą, łzy płynące bez skrzywienia na twarzy, bez szlochania odbierającego godność. Dopiero kiedy się rozpłakały, zaczęła znikać niezręczność ich spotkania, lata jej nieobecności. Dopiero wtedy pojawiło się swego rodzaju potwierdzenie, że jest tym, kim jest, matką Amira, wdową po Tariqu, wracającą do domu.



Stosik triumfalny

Hurra, hurra! Wracam z pracy, a tu paczka. Redakcja "Biblionetki" (www.biblionetka.pl) nagrodziła moją recenzję książki Doris Lessing pt. "Spacer w cieniu". Nagroda, samodzielnie wybrana, prezentuje się tak:

 

 

1. Umberto Eco: "Wyznania młodego pisarza"

 

2. "Bergman. Rozmowy" (przeprowadzili: Olivier Assayas i Stig Bjorkman)

 

3. Orhan Pamuk: "Pisarz naiwny i sentymentalny".

 

Wybór książek był podyktowany ciekawością tego, co pisarze mają do powiedzenia o pisaniu, na ile uchylą rąbka tajemnicy w kwestii własnego warsztatu. I Bergman. Dla mnie zaistniał jako ktoś obdarzony dużą wrażliwością i intuicją, poszukiwacz głębszego wymiaru życia, trochę mroczny. Ciekawe, czy zapis przeprowadzonych z nim rozmów wniesie coś nowego do tego obrazu, a może go zweryfikuje?

 

Wybaczcie chaotyczne zdjęcie, ale śpieszno mi było do podzielenia się radosną wiadomością. :)

I znów filmowo - "Fryzjerka" (2010)

Na komediodramat pt. "Fryzjerka" (prod. Niemcy) trafiłam wczoraj przypadkiem w TVP Kultura. Opowiada o kobiecie samotnie wychowującej córkę, zmagającej się ze stratą męża, nadwagą, brakiem gotówki... Życie. Kathi ma marzenie, chce otworzyć własny salon fryzjerski... Co wydarzyło się dalej, nie zdradzę. Powiem jedynie, że pokochałam Kathi od pierwszego wejrzenia, i że film polecam. To solidny haust pozytywnej energii, przekazany w inteligentny sposób. Kino europejskie górą! :)

 

A filmowa Kathi wygląda tak:

 

Wiedeńskie spotkanie - "Przed wschodem słońca"

Czasem jest tak, że przypadkiem wstrzeliwuję się w jakąś filmową scenę w tv, wciągam się i zostaję z filmem do końca. Obiecuję sobie obejrzeć całość, po czym zapominam. Po jakimś czasie znów trafiam na jakiś fragmencik, itd. Do takich obrazów filmowych należy "Przed wschodem słońca". Usłyszałam ostatnio, że w kinach ma być kontynuacja filmu (trzecia część) i postanowiłam bezzwłocznie uzupełnić braki. To była dobra decyzja.

 

Film to opowieść o Spotkaniu. Ona i on przypadkiem trafiają na siebie w pociągu, zaczynają rozmawiać i jakoś tak trudno im się rozstać. Decydują się spontanicznie, żeby wysiąść w Wiedniu i ... no właśnie co? Po prostu spędzić ze sobą czas, podążać tam, gdzie nogi i temat rozmowy poniosą... Nie ma schematu, nie ma planu, nie ma pośpiechu. Są na siebie otwarci i siebie ciekawi... pojawia się wzajemne przyciąganie. Nie zdradzę zakończenia, ale z pewnością jest dalekie od sztampy charakterystycznej często dla filmów podejmujących temat miłości.

 

Klimat filmu jest poetycki, nastrojowy, nieśpieszny, wraz z bohaterami doświadczamy rodzącej się intymności. Jakby czas przestał istnieć i otworzył się jakiś metafizyczny wymiar... Słowa zaczynają tu być niewystarczające. Jeśli jest niebo, to wraz z bohaterami filmu stajemy w jego przedsionku. Ta rodząca się magia zaprasza bohaterów do kontynuacji wspólnego bycia... Czy je przyjmą?

 

 

- ... Ale kochać i być kochaną dużo dla mnie znaczy. Niby zawsze się z tego śmiejemy, ale czy to, co robimy w życiu, to nie dążenie do bycia kochanym odrobinę więcej?

- Właściwie sam już nie wiem. Czasami myślę o tym, że mógłbym być dobrym ojcem i mężem i naprawdę gdzieś blisko to czuję, ale później to wydaje się głupie, jakby miało mi zrujnować życie. Nie jest to strach przed zobowiązaniami czy niemożnością kochania. Nie o to chodzi. Jeżeli miałbym być szczery ze sobą, myślę, że wolałbym umrzeć, wiedząc, że jestem w czymś dobry... że naprawdę osiągnąłem szczyty w jakiejś dziedzinie niż być w jakimś miłym związku.

- Chyba tak. Kiedyś pracowałam dla starszego człowieka. Powiedział, że spędził całe życie na pracy i robieniu kariery. Miał pięćdziesiąt dwa lata, kiedy dotarło do niego, że nic z siebie nigdy nie dał. Jego życie było tylko dla niego. Prawie płakał, mówiąc mi to. Wierzę, że jeśli istnieje jakiś Bóg, nie mógłby żyć w nas, ani w tobie ani we mnie, ale w tej małej przestrzeni pomiędzy. Jeśli na świecie jest jakaś magia, to musi być ona w próbie zrozumienia kogoś, dzieleniu się czymś. Wiem, że to prawie niemożliwe do osiągnięcia, ale kogo to obchodzi? Odpowiedź musi być w tych próbach dotarcia do kogoś.

Nie oceniać po okładce?

Ostatnio, gdzieś w internetowej księgarni, poczułam się nęcona. I to w dwójnasób. Z jednej strony swój czar rozsiewała książka pt. "Złodzieje nieba": "Chodź, chodź, opowiem Ci o miłości, tej jedynej i prawdziwej... i o sztuce... i o Paryżu... czy może być piękniejsze połączenie? Zobacz, jakie niebo...". Z drugiej - coś zamigotało świetliście, szepcząc: "Ogrzeję cię. Tak tu ciepło i przyjaźnie... Poczujesz się jak w domu..." To była "Herbaciarnia Madeline". Zatrzymałam się, popatrzyłam... i odeszłam, przechodząc do zaplanowanych wcześniej zakupów.

 

Uczę się na doświadczeniach. Jakiś czas temu, zachęcona pozytywnymi opiniami z sieci oraz zmysłową okładką, skusiłam się na "magiczną" powieść Eric Morgenstern pt. "Cyrk nocy"... i dupa. Żadnej czytelniczej chemii;). Pojawiło się natomiast żółte, ostrzegawcze światło: "Uważaj, aby z Czytelniczki nie stać się Konsumentką". Jedni w książkach poszukują duszy, piękna... dla innych to tylko interes, jak każdy inny - z obowiązkową dbałością o atrakcyjne opakowanie produktu i odpowiednią reklamę.

 

I tak, wiedziona ostrożnością, zamieszczę tu jedynie okładki "uwodzicielek". Może kryje się za nimi coś więcej, ale nie uwierzę, zanim nie przeczytam chociaż fragmentu. A tymczasem niech cieszą oczy moje i Odwiedzających, w końcu taka ich rola;) :

 

 

 

 

 Idąc okładkowym tropem, przypomniał mi się przypadek odwrotny, to znaczy, kiedy piękną poetycką powieść Virginii Woolf pt. "Fale" wydano na żółtym, grubym papierze oprawionym w szaroburą okładkę z czarnobiałym zdjęciem głowy Autorki. Hmm... na jej miejscu, chyba pokusiłabym się o chwilowy powrót zza grobu i postraszenie wydawcy... Oto dowód:

 

 

Najpiękniejsze egzemplarze książek to te, w których forma harmonizuje z treścią, a najbardziej, najbardziej na świecie lubię te ilustrowane przez samych Autorów i Autorki:). Być może poświęcę im jeden z kolejnych wpisów.
A jakie są Wasze okładkowe typy? Czy macie swoje okładki-piękności, okładki-uwodzicielki i okładki-koszmary?

Wiosna w bibliotece

Postanowiłam trochę życia tchnąć w moją bibliotekę i w tym celu udałam się do antykwariatu. Wprawdzie zarzekałam się już kilka razy, że ze względu na żenująco niskie stawki oferowane nawet za prawie nowe książki, już nigdy tam nic nie oddam... ale niechęć do przekształcenia biblioteczki w książkograciarnię okazała się silniejsza. No i więcej wolnej przestrzeni by się przydało...

Wyselekcjonowałam zatem dziesięć woluminków (jedenasty w locie przechwycił A. z intencją przeczytania) i udałam się do antykwariatu. Pani za ladą była zainteresowana wszystkimi, a kiedy podała oferowaną kwotę, to w pięty mi poszło. Hmm.. , przestrzeni na negocjacje to raczej tam nie było: ''Bierz, co dajemy lub znikaj". No to zdecydowałam się na sfinalizowanie tej jakże mało satysfakcjonującej transakcji, ale przed zniknięciem zatrzymałam się przed antykwarycznymi półkami i kupiłam małe co nieco. Wydałam całą zarobioną kwotę... taka ze mnie bizneswoman;)

A oto zdobycze:

1. Zbiór opowiadań Ursuli K. Le Guin.

2. "Julie and Julia" Julie Pawell.  (Stała się kanwą do scenariusza filmu o tym samym tytule. Polowałam na nią od dawna. Mój egzemplarz jest w oryginalnej wersji językowej. Bez słownika się nie obejdzie...)

3. I perełka: "Samotnia" Dickensa z 1975 roku; ilustrowana. (Już czytam...)